Yanlış Yatırımcı Psikolojileri

İnsanlar kazandıkları paraları risksiz ve riskli gruplar olmak üzere çeşitli yatırım araçlarında değerlendirebilirler. Herkes yatırım yaptığında parasının değerlenmesini ister. Hiç kimse yaptığı yatırımdan zarar etmek istemez fakat bazı şartlar var ki onlar yerine getirilmediği taktirde oluşacak olan yanılgılardan para kayıpları kaçınılmaz olacaktır. 

Bu yanılgılardan en popüler olanlarını kendimce paylaşmak istiyorum;


📌Yüksek Para Kazanma Hırsı

Kısa vadede çok yüksek getiri beklemek belki de çoğu kişide en çok rastladığımız, en tehlikeli ve uçuruma en yakın yoldan sürükleyen yatırımcı psikolojisidir. Ciddi manada büyük kayıplar yaşatabilir. Örneklerini bugün bile haberlerde veya sosyal medyada görebiliyoruz. (ÇiftlikBank, Söylenti İle Hisse Senedi Alımı vb.) Öncelikle bugün 10.000₺ yatırayım önümüzdeki ay 20.000₺ alayım gibi bir hızlı para kazanma yatırım aracı yok. Bunları vaat eden var ise de ömrü çok uzun olmayacaktır. 

Kısa vade yatırımcılığın risklerini iyi analiz etmeniz gerekiyor. Kısa vadede yüksek getiri söylentilerine kesinlikle kendinizi kaptırmayın. Bir kazanırsınız iki kazanırsınız üç bilemediniz dördüncüde tüm kazandıklarınızdan daha fazlasını kaybedebilirsiniz. Bu sebeple, yaşanmışlıklardan ders çıkartarak yolunuza devam etmelisiniz bu sizi bir çok kötü senaryodan koruyacaktır. Mümkün oldukça yatırımlarınızı uzun vadede getiri elde etmeye çalışacak şekilde yapmaya çalışın.


📌Psikolojik Yetersizlik

Riskli yatırım grubunda yer alan; borsa, fon, döviz ve altın vb. gibi yatırım araçlarına yatırım yapmaya karar verdiğinizde psikolojinizi bu yatırıma çok iyi hazırlamanız gerekiyor. Hayatımızda nasıl her şey toz pembe değil ise riskli yatırım araçları grubu içinde aynı şeyleri söyleyebiliriz. 

Genel ekonomik belirsizlikler, piyasa dalgalanmaları ve ekonomik krizler tüm piyasayı olumsuz etkileyebileceği gibi doğal afetler, yasal düzenlemeler, şirket içi yönetim sorunları ve sektör içi yoğun rekabet gibi etkenler de direkt olarak sizin yatırım yaptığınız şirketleri veya şirket gruplarını etkileyebilir. 

Gözünüzün önünde portföyünüz kısa bir sürede %50 değer kaybı yaşayabilir. Bu sebeple yola çıkarken her türlü olumsuzluk durumununa psikolojinizi iyi hazırlamanız ve panik halde hareket etmemeniz gerekiyor. Sakin ve doğru kararlar almanız önemli. Çünkü, kriz ortamlarını fırsata dönüştürmek gene sizin elinizde. Bunu asla unutmayın. Eğer bu tip durumlara kendinizi hazır hissetmiyorsanız riskli yatırım araçları yerine vadeli mevduat, devlet tahvili  ve bono gibi risksiz yatırım araçlarına yönelmelisiniz.


📌Bilgi, Plan ve Strateji Eksikliği

Yukarıda bahsi geçen tüm olumsuzluklara psikolojinizi hazırladıysanız, sıra araştırma, plan ve strateji yapmaya geldi demektir. Nerede ne yapacağınızı bilmek size büyük avantajlar sağlar. Plan ve stratejiden yoksun şekilde bilgisizce riskli yatırım araçlarına bulaşmak size hiç olmadığı kadar kötü senaryolar yaşatabilir. Nasıl mı? Şöyle bir düşünün, hiç bir şey bilmeden karamsar ve tedirgin bir şekilde tuzaklar ve entrikalarla dolu zorlu bir parkurda ne kadar ilerleyebilirsiniz. Muhtemel kısa sürede kuzuları bekleyen avcılar tarafından avlanacak ve ömrünüz kısa olacaktır. Bunun birçok örneğini gazetelerde ve haberlerde "Keriz Silkeleme Operasyonu" başlıkları altında gördük. 

Peki bu durumdan nasıl korunacağız? Şöyle ki; Bizler küçük yatırımcılar olarak kendimizi sürekli olarak geliştirmemiz, bilgi birikimimizi artırmamız, başkalarının hatalarından dersler çıkartmamız gerekiyor. Bu doğrultuda ortaya bir plan ve strateji çıkartmalıyız. Ama her şeyden önce profesyonel olmayan küçük yatırımcının tüm plan ve stratejisini uzun vade üzerine kurması gerekiyor. Aksi taktirde avcılar onları avlamakta geç kalmayacaktır.


📌Disiplinsiz Davranma

Yola çıkmadan önce hazırladığınız plan ve stratejiye sadık kalmak çok önemlidir. Disiplin başarıyı getirir. Olası disiplinsiz davranışlarınız ilerleyen zamanlarda mutlaka tekrarlayacaktır ve bu sizi muhtemelen geriye atacaktır. İnandığınız yolda aldığınız kararlara bağlı kalarak ilerleyin. Yapılmasını yanlış gördüğünüz bir şeyi hangi şart altında olursa olsun yapmayın. Bu sebeple disiplinsiz davranışlardan kaçınmanız ve bu konuda kendinizi ciddi manada eğitmeniz gerekiyor. 

Stratejinize olan disiplininizi yoldan çıkartmak için çevrenizde akıl verenler de muhtemelen olacaktır. Kulak asmayın. Siz doğru bir plan ve strateji yaptığınıza inanıyorsanız o yolda gidin.  


📌Söylentilere Aldanmak

Hepimiz duyarız sağda solda ABC hissesi şu kadar olacakmış, şu kişi kağıda girmiş fiyatlar uçacakmış vb. söylemleri bolca sosyal medyada, gazetelerde, iş yerinde, arkadaş ortamında ve hatta bazen ailenizden bile duyabilirsiniz. Duyduğunuz an uzak durun. Kimse kimsenin bedavadan para kazanmasını istemez. Bu söylentilere çok fazla kulak asmayın. Sosyal medyada kime elinizi çarpsanız hedef fiyat veriyor aldanmayın. Anlık kısa vadede para kazanma hırsına sakın kapılmayın. Oturun ve sağlık bir şekilde düşünün, araştırın, teknik ve temel analizine bakın. Şirketin altı boş mu, şirket 3 masadan mı ibaret yoksa o bile mi yok araştırın. Sonra canınız çok yanar yıllarca onun acısını çekersiniz. 


📌Piyasa İle İnatlaşmak

Kendinizin doğru mevcut piyasa şartlarının yanlış olduğuna inanarak yatırım yaparsanız gene büyük ölçüde zararlı siz çıkarsınız. Her şey olur biter en son piyasa ne derse o olur. Bu yüzden sermayenizi daha fazla tüketmeden piyasa ile inatlaşmayın. Sizden büyük piyasa var.


📌Duygu & Önsezilere Aşırı Güvenmek

Yatırım yapacağınız yatırım aracına körü körüne sadece iç sesinizi dinleyerek bodoslama dalmayın. Temel ve teknik analizini iyi araştırın. Bilmiyorsanız öğrenmeye çalışın. Kesinlikle ben bu hisseyi çok seviyorum diyerek hisse senedi almayın sonra aranıza kara kediler girebilir.


📌Sürü Psikolojisi İle Hareket Etmek

Bir bilgiyi herkes biliyorsa muhtemelen o kısa süre içerisinde gerçekleşmez. Belki de hiç gerçekleşmez. Bu sebeple kimsenin bilmediğine yönelmeyi yani sürü dışı psikolojiyi uygulamalısınız. Başkaları keşfetmeden önce siz pozisyonunuzu almalısınız. Bu size daha büyük bir getiri sağlayabilir.


📌Sürekli Ekran Takibi

Eğer kendinizi çok fazla disipline etmediyseniz ve hedefinize ulaşmadan anlık düşüşlerde veya yükselişler hisse alma veya satma potansiyeliniz varsa sürekli yatırım yaptığınız veya yapmayı düşündüğünüz hisse senetlerinin fiyatlarına bakmayın. Bu sizi hedeflerinizden önce hareket etmeye zorlayabilir. 

Eğer kendinizi gerçekten disipline ettiğinize inanıyorsanız dilediğiniz kadar ekrana bakabilirsiniz. Çünkü, artık hiçbir şey sizi hedeflerinizden önce harekete geçirmeyecektir.


📌Yabancı Kaynak İle Yatırım Yapmak

Kendinize ait olmayan bir para ile yatırım yaparak mevcut yatırım riskinize daha da çok risk katabilirsiniz. Kredi çekerek veya borç alarak yapacağınız yatırımlarda olası bir düşüş trendinde, kriz ortamında veya kısa süreli piyasa dalgalanmalarında bir çok kötü senaryo ile karşılaşabilirsiniz. Bu sebeple kendi sermayeniz ve ihtiyacınız olmayan, kaybetseniz de sizi çok fazla etkilemeyecek miktarlarda paralarla riskli yatırımlarınızı yapmalısınız.


📌Portföy Oluşturmamak

Herkesten genelde duyarsınız tüm yumurtaları aynı sepete koymayın dikkat kırılabilir! Bu sözden yola çıkarak portföy yapmak önemlidir. Böylece riski portföydeki çeşitliliğiniz kadar dağıtmış olduğunuz gibi, olası karıda bölerek dağıtmış oluyorsunuz. Az risk, az kazanç mantığına dayalı bir kuraldır. 

Temettü Robotu